Çiftçiye büyük şok! La Nina geri döndü

Küresel emtia piyasalarında fiyatları bu yıl COVID-19 pandemisinin etkileri belirledi. Dünya ekonomisini kilitleyen salgın önce talebi vurarak fiyatları aşağı çekti, sonra aşı umutlarının ekonomiyi canlandırması fiyatların yükselmesini sağladı. Şimdi ise emtia fiyatları ‘La Nina’nın etkisine giriyor. Adı 'küçük kız çocuğu' anlamına gelen La Nina’, Pasifik Okyanusu'nda normalden daha ılıman hava sıcaklıklarına neden olan bir hava olayı. La Nina Uzakdoğu'da daha fazla yağışa, Kuzey ve Güney Amerika'da ise daha kurak bir döneme yol açıyor. Buğday, kahve ve soya fasulyesinin ağırlıklı Kuzey ve Güney Amerika'da yetiştirildiği düşünüldüğünde, kurak hava nedeniyle üretimde düşüş yaşanması bekleniyor. Diğer yandan yağışların rotası üzerinde birçok madenin bulunması kömür ve demir cevheri fiyatlarının da La Nina etkisini hissedebileceği anlamına geliyor.

 

 

ABD İklim Tahmin Merkezi, 2011’de meydana gelen son önemli La Nina’dan sonraki en büyük La Nina olayının oluştuğunu resmen açıklamış durumda. Meteoroloji uzmanları La Nina iklim modelinin Şubat 2021'e kadar devam edeceğini tahmin ediyor. 2011’de bu hava olayı emtia fiyatlarını sert bir şekilde vurmuş ve tarımsal emtiada milyarlarca dolarlık zarara yol açmıştı. Dünya Gıda Fiyat Endeksi 2009 sonundan 2011 Şubat ayına kadarki dönemde % 37 yükselmişti.

 

Madencilik için de risk oluşturuyor

 

ANZ emtia stratejisti Daniel Hynes, emtia fiyatlarında yeni bir La Nina etkisi konusunda uyarıda bulundu. Ocaktan bu yana soya fasulyesi fiyatları yaklaşık % 10 artarak 2018 yılından bu yana ilk kez 10 doların üzerine çıkarken, şeker % 7.5, mısır % 3.7, buğday % 12 yükseldi. Arjantin, Brezilya gibi Güney Amerika ülkelerine kuraklık, ABD’ye daha düşük sıcaklıklar ve fırtına, Güneydoğu Asya'ya seller ve ortalamanın üzerinde yağışlar getiren La Nina çok sayıda emtia ürünü için tehdit oluşturuyor. La Nina tarım piyasalarının yanında madencilik faaliyetleri için de risk oluşturuyor. Yağışların çok güçlü olması halinde Avustralya’da kömür ve demir cevheri madenlerinin faaliyetlerini aksatması halinde, fiyatlarda yukarı yönlü baskı oluşabilir.

 

 

Fiyatı 10.51 dolar/buşel ile son 2.5 yılın en yüksek seviyesine çıkan soya fasulyesi, La Nina’nın etkisini en çok hisseden emtia ürünlerinden biri. La Nina’nın kuraklık getirmesinden endişe edilen Güney Amerika en büyük soya üreticilerinden. ABD, Brezilya ve Arjantin soya fasulyesi üretiminin yaklaşık yüzde 80'ini oluşturuyor ve üretimin kuraklık nedeniyle gerilemesi analistlere göre 2.5 yılın zirvesine çıkan fiyatların daha da yükselmesine neden olabilir. Bir önceki büyük La Nina olayının yaşandığı 20112012 sezonunda Brezilya'nın soya üretimi yüzde 12 gerilemişti.

 

 

Kuraklığın üretimi baltalayacağı endişesiyle dünyada buğday fiyatları 6.26 dolar/buşel ile son 6 yılın en yüksek seviyesinde. ABD, Rusya ve Arjantin’de sıcak hava dalgası fiyatları yukarı itiyor. Dünyanın en büyük üçüncü buğday üreticisi Arjantin’de La Nina, yeni ekimlerin gecikmesine neden olarak kendini göstermeye başladı. Rosario tahıl borsası, 2020/21 buğday hasadı tahminini önceki 21-22 milyon tondan 18-19 milyon tona düşürdü. Ancak Arjantin ve kuraklık ile mücadele etmek zorunda kalabilecek bir diğer önde gelen üretici ABD’de azalan üretimin; La Nina’nın getirdiği nemden olumlu etkilenmesi beklenen Avustralya ve Kanada'daki elverişli buğday hasadı ile telafi edilmesi bekleniyor. Bunun da fiyat artışlarını sınırlandırabileceği belirtiliyor.

 

 

Dünyanın en büyük mısır tedarikçilerinden Arjantin ve Brezilya’da kuru hava mısırı tehdit ediyor. Ocaktan bu yana yaklaşık yüzde 4 yükselen mısır fiyatları ekimde yükselişini sürdürerek 4 dolar/ buşel seviyesinin üzerine çıktı. Fiyatların Ağustos 2019’dan bu yana en yüksek seviyesine çıkmasında kuraklık nedeniyle Arjantin ve Brezilya’da hasadın gecikmesi etkili oldu.