Merkez Bankası her ay düzenli olarak beklenti anketleri düzenliyor. Düzenlenen ankette her ay 67'si finansal sektör, 10'u reel sektör, 12'si profesyonellerden oluşan 89 katılımcıya ekonominin genel görünümüyle ilgili çeşitli sorular soruluyor. Anket sonuçları katılımcıların beklentileri esas alınarak hesaplanıyor.
HERKES BİRBİRİNE SORUYOR: NE KADAR OLUR?
Merkez Bankası beklenti anketi genellikle TCMB'nin kendi tahmini olarak lanse edildiği için zaman zaman kafa karıştırıcı olabiliyor fakat sorulara verilen cevaplar yatırımcıların ve piyasa aktörlerinin cevapları. Beklenti anketinde en fazla merakla beklenen veri ise dolar kurunun seyri oluyor. Herkes sokakta birbirine ‘dolar sence ne kadar olur?' diye sorarken beklenti anketinde profesyonellerin cevabı yer alıyor.
Örneğin anketin ocak sonuçlarına göre dolar kurunun yıl sonunda 6,41 olması öngörülürken kurun şimdi 7,60 olması öngörülüyor. Ocak ayında ağırlıklı dolar kuru ortalaması 5,93 iken eylül ayında ağırlıklı ortalama 7,45 olarak hesaplandı. Temmuz ayında sorulduğunda yıl sonunda dolar kurunun 7,02 olmasını bekleyen uzmanlar ağustos ayında 7,34, eylül ayında ise 7,60 yıl sonu tahmininde bulundular.
Dolar kurunun yükselmiş olmasında pek çok etken var. Corona virüsü, Merkez Bankası'nın döviz ile mücadele edecek rezervinin kalmaması, kamu bankalarının sattığı döviz miktarının azalması bunlardan bazıları. Fakat iç piyasada dövize olan talep de dolar kurunda talep yarattığı için kuru yukarıda tutuyor. 27 Aralık 2019 tarihinde vatandaşların bankalarda 107 milyar dolar değerinde döviz ve altını bulunurken 11 Eylül 2020 tarihinde bu rakam 119 milyar dolara yükseldi.
Yani yıl başından bu yana bankalardaki döviz cinsinden mevduatları ve altın hesaplarının değeri 12 milyar dolar arttı. Yıl başında mevduat bankalarında (şirketler dahil) 224 milyar dolar değerinde döviz ve altın bulunurken bu rakam 11 Eylül'de 248 milyar dolara çıktı. Altına olan yüksek talep de burada dikkat çekiyor.
Yıl başında bankalarda 9,9 milyar dolar değerinde kıymetli depo maden hesabı bulunurken (ağırlıklı altın) bu rakam 11 Eylül ile biten haftada 23,5 milyar dolara çıktı.
DARPHANE FABRİKA GİBİ ÇALIŞIYOR
Vatandaşın altın talebinin artması Darphane rakamlarına da yansıdı. Geçen yıl temmuz ayında yaklaşık 400 bin çeyrek altın basılırken rakam bu yıl 828 bine çıktı. İstanbul Mücevherciler Kuyumcular ve Sarraflar Derneği Başkan Yardımcısı Mehmet Ali Yıldırımtürk sozcu.com.tr’ye yaptığı açıklamada, darphane üretiminin bu kadar artmasındaki en önemli nedenin banka üzerinden yapılan alım satım işlemlerinde artırılan vergi sonrası insanların fiziki altına yönelmeleri olduğunu söylemişti.